یلدا از دید نجومی رسیدن خورشید به نقطهی انقلاب زمستانی و آغاز فصل زمستان است. در واقع انحراف 23.5 درجهای محور حرکت وضعی زمین باعث میشود تا ما در عرض یکسال شاهد رسیدن خورشید به دو اعتدال بهاری و پاییزی و دو انقلاب تابستانی و زمستانی باشیم. در اعتدالین میزان شب و روز در نیمکره یکسان میشود ولی در انقلابین میزان شب و روز در نیمکرهی زمین متقارن خواهد بود. به طوریکه در شب یلدا شاهد طولانیترین شب سال در نمیکرهی شمالی خواهیم بود و این در حالی است که در نیمکرهی جنوبی طولانیترین روز سال رخ میدهد. این شب در نیمکره شمالی با انقلاب زمستانی مصادف است و به همین دلیل از آن شب به بعد طول روز بیشتر و طول شب کوتاهتر میشود.خورشید در این زمان در پایینترین ارتفاع در آسمان قرار دارد چرا که در این زمان جهت محور قطب شمال سیاره ما که نسبت به سطح مداریش دارای انحراف است، در جهت خورشید قرار ندارد. از هنگام انقلاب زمستانی به بعد روزها به تدریج بلندتر میشوند و در طول شش ماه زمین در طرف دیگر خورشید قرار میگیرد و ساکنان نیمکره شمالی انقلاب تابستانی را در بلندترین روز سال (اول تیرماه) تجربه خواهند کرد.
اما در این شب به جز شب نشینی و به جا آوردن رسومات کهن ایرانی می توان کارهایی دیگری نیز انجام داد که پیشنهاد ما برای شما، انجام یک شب رصدی یلدایی است! در جدول زیر می توانید رویدادها و صور فلکی مناسب برای رصد در این شب را مشاهده کنید:
رویداد / صورت فلکی / جرم سماوی | بهترین زمان | مکان در آسمان |
مقارنه سیاره مشتری و ماه | 18 تا 18:30 | جنوب غربی |
صورت فلکی جبار | 22 تا 2 بامداد | جنوب |
سیاره مریخ | 1:30 تا 4:30 | جنوب شرقی و جنوب |
صورت فلکی دب اکبر | 3 تا 5:30 | شمال |
ستاره شباهنگ | 23 تا 3 بامداد | جنوب |
خوشه زیبای پروین | 21:30 تا 2:30 بامداد | جنوب و جنوب غربی |
صورت فلکی ذات الکرسی | 19:30 تا 22:30 | شمال |
صورت فلکی ثور | 20 تا 2:30 بامداد | جنوب شرقی( ساعات اولیه) - جنوب غربی |