وضعیت آسمان در هفته آخر اردیبهشت‌ماه

مهم‌ترین رویداد این هفته، پنهان‌شدن سیاره ناهید پشت قرص ماه است که هرچند در ایران به هنگام روز اتفاق می‌افتد، اما پس از غروب آفتاب می‌توان چشم‌انداز ناهید درخشان را در کنار هلال زیبای ماه به نظاره نشست.

 در ساعت 5:34  بیست و چهارم اردیبهشت، ماه نو (مقارنه ماه و خورشید) اتفاق می‌افتد. در این حالت، ماه بین خط واصل زمین و خورشید قرار دارد و سطح نورانی ماه دقیقاً در طرفی است که ما نمی‌توانیم آن را ببینیم. لحظه مقارنه ماه و خورشید در واقع لحظه تولد ماه است. این مبداء بسیار شبیه به لحظه تولد انسان یا لحظه‌ی تحویل سال است. اما در این زمان، ماه غیر قابل مشاهده است. با گذشت زمان، به تدریج ماه در مدار خود جابجا می‌شود و از دید ناظر زمینی از خورشید فاصله می‌گیرد،  بطوری که بخش کوچکی از سطح روشن آن رو به ناظر زمینی قرار می‌گیرد. در این حالت می‌توانیم شاهد هلال باریک ماه در افق غربی باشیم.

در غروب 24 اردیبهشت، ماه کمی از خورشید فاصله می‌گیرد و هلال‌ آن‌قدر باریک و کم نور خواهد بود که رؤیت آن نیازمند استفاده از چشم مسلح و داشتن تجربه کافی و رصدگاهی مناسب خواهد بود. اما در فردای آن روز، هلال ماه با درخشندگی و ارتفاع بیشتر از درون شهرها نیز قابل رؤیت خواهد بود. طی روز‌های بعد، ماه هر شب دیرتر از شب قبل غروب می‌کند و ضخیم‌تر می‌شود، تا این‌که در ساعت 4:13 آخرین روز اردیبهشت، به تربیع اول می رسد.

 سیارات
عطارد / تیر: وارد آسمان صبحگاهی می‌شود و قبل از طلوع خورشید در ارتفاع کمی از افق شرقی قرار دارد. این سیاره را کماکان نمی‌توان با چشم مشاهده کرد.

زهره / ناهید: پس از غروب خورشید، درخشان‌ترین جسمی است که در افق غربی می‌توان دید. در فاصله حدود 4 درجه‌ای شمال آن، ستاره پرنور عیوق دیده می‌شود که البته به روشنایی ناهید نیست.

مریخ / بهرام: در ابتدای شب در ارتفاع زیادی از جنوب غرب آسمان قرار دارد. در شامگاه 30 اردیبهشت، ماه در جنوب این سیاره قرمز رنگ قرار خواهد گرفت.

مشتری / برجیس: در هنگام سحر، درخشان‌ترین جرم آسمانی در افق شرقی است. به تدریج ارتفاع آن بیشتر می‌شود.

زحل / کیوان: هم‌چنان در صورت فلکی سنبله قرار دارد و پس از غروب خورشید در ارتفاع زیادی از جنوب شرق آسمان قابل مشاهده است. رنگ زرد و روشنایی نسبتا بیشتر آن در مقایسه با ستارگان اطراف، نشانه خوبی برای یافتن این سیاره حلقه به سر است.

اختفای سیاره ناهید
اگر یک جرم سماوی با اندازه ظاهری بزرگ‌تر از مقابل جسم دورتر عبور کند و باعث شود که برای مدتی آن جسم از دید ما پنهان شود، به این پدیده اصطلاحاً «اختفا» گفته می‌شود. معمول‌ترین اختفاها توسط ماه به وجود می آید. در روز یک‌شنبه 26 اردیبهشت، اختفای سیاره ناهید توسط ماه اتفاق می‌افتد. این اختفاء در شمال آفریقا، خاورمیانه و جنوب شرق آسیا قابل مشاهده است. این پدیده در بسیاری از مناطق یاد شده و از جمله کشورمان، در روشنایی روز رخ می‌دهد .حدود ساعت 13:45 با پنهان شدن ناهید در پشت لبه تاریک ماه، اختفاء شروع می‌شود. درخشندگی سیاره ناهید آن‌قدر زیاد است که با کمی دقت می‌توان آن را در روشنایی روز هم مشاهده کرد. بسته به موقعیت جغرافیایی شما، ممکن است این زمان چند دقیقه‌ای زودتر یا دیرتر اتفاق بیافتد.

برای مشاهده این پدیده، بهتر است با یک دوربین دوچشمی دقایقی زودتر به ماه نگاه کنید، تا سیاره زهره را در لبه ماه ببینید و آن را تعقیب کنید تا در پشت ماه مخفی شود. سعی کنید زمان دقیق اختفاء را یادداشت کنید.در هنگام رصد، طوری موضع‌گیری کنید تا از نگاه مستقیم به خورشید بپرهیزید. پس از آن برای مدتی (حدود یک ساعت و نیم) سیاره زهره در پشت ماه جابه جا می شود تا این که در ساعت 15:23 از سوی دیگر لبه ماه خارج‌ می شود.

چند ساعت پس از اختفاء، سیاره ناهید کمی از ماه فاصله می‌گیرد؛ بنابراین پس از غروب خورشید 26ام اردیبهشت می‌توانید شاهد مقارنه این دو جرم سماوی باشید. در ساعت 20:30 فاصله زاویه‌ای آنها از یکدیگر به حدود 2 درجه می‌رسد. درخشندگی آنها در کنار سرخی افق شامگاهی جلوه‌ای زیبا ایجاد خواهد کرد.

جهت‌یابی با آسمان
در هنگام روز از موقعیت خورشید می‌توان برای جهت‌یابی استفاده کرد. همان‌طور که می‌دانید، خورشید از شرق طلوع می کند و در غرب غروب می کند. هر چند که این گفته خیلی ههم دقیق نیست. در روز اول بهار که مقارن با اعتدال بهاری است، خورشید دقیقاً در شرق طلوع می کند؛ اما هر چه به انتهای فصل بهار نزدیک می‌شویم، طلوع خورشید کمی به سمت شمال تغییر می‌کند. برای کشف این واقعیت سعی کنید طی هفته‌های آینده، به موقعیت طلوع و غروب خورشید دقت کنید. پس از طلوع خورشید، به تدریج ارتفاع آن زیاد می‌شود تا زمان ظهر که ارتفاع خورشید به حداکثر خود می‌رسد و طول سایه شاخص حداقل مقدار خود است. در این هنگام در نیم‌کره شمالی، خورشید در جهت جنوب قرار دارد و به طبع سمت مقابل که امتداد سایه شما نیز هست، شمال را نشان می‌دهد.

در هنگام شب، بهترین کار پیدا کردن ستاره قطبی است. چرا که این ستاره در جهت شمال آسمان قرار دارد.

برای این کار از صورت فلکی دب‌اکبر کمک می گیریم. این صورت فلکی دارای هفت ستاره پرنور به شکل ملاقه است که در این موقع از سال، پس از غروب خورشید و تاریک شدن آسمان، در ارتفاع زیادی از شمال‌تان قرار دارد. اگر دو ستاره سر ملاقه را به یکدیگر وصل کنید و به اندازه 5 برابر فاصله خود، ادامه دهید، به ستاره قطبی می‌رسید. اگر رو به ستاره قطبی بایستید، دست‌راست‌تان، شرق و دست چپ تان، غرب را مشخص‌ می‌کند.

نویسنده:امیر حسن‌زاده

هفت شب، هفت آسمان

با اینکه این مطلب باید سه شب پیش آپلود میشد به هر حال  آپ کردن اوون رو خالی از لطف ندونستم.
در آسمان این هفته می‌توانید ماه را در طول روز هم ببینید، چهار سیاره از پنج سیاره‌ای را که می‌توان با چشم دید، به سادگی در آسمان تشخیص دهید و از همه مهم‌تر، این‌که علاوه بر سیارات با چند ستاره پرنور و مشهور نیز آشنا شوید.

در آسمان این هفته می‌توانید ماه را در طول روز هم ببینید، چهار سیاره از پنج سیاره‌ای را که می‌توان با چشم دید، به سادگی در آسمان تشخیص دهید و از همه مهم‌تر، این‌که علاوه بر سیارات با چند ستاره پرنور و مشهور نیز آشنا شوید.

تصویر آغازین امروز، چشم‌انداز آسمان در مناطق قطبی زمین (عرض‌های جغرافیایی 66.5 درجه تا 90 درجه شمالی و جنوبی زمین است) است که بر اثر ورود طوفان‌های خورشیدی به جو زمین شاهد شفق‌های قطبی زیبا بر پهنه آسمان است.

وضعیت ماه
در ساعت 8:45 شانزدهم اردیبهشت، ماه به حالت تربیع دوم می رسد. در این زمان، ماه سه چهارم مدار خود به دور زمین را طی کرده و نصف سطح روشن آن رو به زمین قرار دارد. ماه در نیمه شب از افق شرقی طلوع می‌کند و در زمان طلوع خورشید در میانه آسمان قرار دارد. اگر چشمان جستجوگری داشته باشید، در صبح هنگام و پس از طلوع خورشید نیز آن را در آسمان خواهید یافت. در شب‌های بعد، سطح درخشان ماه(فاز ماه) به تدریج کاهش می یابد، به‌طوری‌که در پایان این هفته به صورت هلال در صبح‌گاه قابل مشاهده خواهد بود.

اوج ماه
مدار ماه به دور زمین، بیضوی است. در مدارهای بیضوی برخلاف مدارهای دایروی فاصله جرم گردش کننده از جرم مرکزی ثابت نیست. بنابراین در حرکت ماه به دور زمین، فاصله آن از ما ثابت نیست و تغییر می‌کند. هنگامی‌که ماه در بیشترین فاصله خود از کره زمین قرار می‌گیرد، آن را اوج ماه می‌نامند. در ساعت 20:23 ، هفدهم اردیبهشت، ماه به اوج خود می‌رسد و در این حالت، فاصله‌اش از زمین به 404236 کیلومتر خواهد رسید.

سیارات

عطارد(تیر): در نزدیکی خورشید قرار دارد و غیر قابل مشاهده است.
زهره(ناهید): پس از غروب خورشید، درخشان‌ترین جسمی است که در افق غربی و در ارتفاعی نه چندان زیاد از محل غروب خورشید می‌توان مشاهده کرد. رنگ آن نیز سفید است.
مریخ(بهرام): در ابتدای شب در ارتفاع زیادی از جنوب غربی آسمان قرار دارد. ویژگی بارز این سیاره، رنگ قرمز آن است.
مشتری(برجیس): در هنگام سحر، به صورت جرم درخشانی در افق شرقی قابل رویت است. در صبح‌گاه 20 اردیبهشت، هلال آخر ماه به نزدیکی این سیاره می‌رود.
زحل(کیوان): پس از غروب خورشید در ارتفاع زیادی از افق جنوب آسمان قابل مشاهده است. رنگ زرد و درخشندگی آن که بیش‌تر از دیگر اجرام اطراف است، می‌تواند شما را در یافتن آن کمک کند.

مقارنه داخلی سیاره عطارد
دو سیاره ناهید و عطارد، به دلیل آنکه مدارشان داخل مدار زمین به دور خورشید است، سیارات داخلی نامیده می‌شوند. این درحالی است که بعضی وقت‌ها به اشتباه، چهار سیاره زمین‌مانند یعنی عطارد، ناهید، زمین و مریخ را سیاره داخلی می‌نامند. حواستان باشد اشتباه نکنید.
در حرکت مداری این سیارات، گاهی اوقات سیاره در میان خط واصل زمین و خورشید قرار می‌گیرد و از دید ما، سیاره با خورشید هم‌خط می شود. به این حالت، مقارنه داخلی گفته می‌شود. در ساعت 20:30 روز هجدهم اردیبهشت، مقارنه داخلی سیاره عطارد اتفاق می‌افتد. بنابراین همان‌طور که اشاره شد، در این هفته سیاره عطارد به خورشید نزدیک است و قابل مشاهده نخواهد بود.

اگر سیارات همه در یک صفحه به دور خورشید می‌گشتند، به هنگام مقارنه داخلی می‌توانستیم قرص تاریک سیاره را ببینیم که از مقابل قرص خورشید می‌گذرد. به این پدیده، عبور یا گذر گفته می‌شود. اما صفحه مداری سیاره عطارد نسبت به صفحه مداری زمین به اندازه 7 درجه کج است و درنتیجه در هر مقارنه داخلی، این سیاره از مقابل قرص خورشید عبور نمی‌کند. اما از آن‌جایی‌که عطارد هر 88 روز یک‌بار به دور خورشید می‌گردد، هر چند سال یک‌بار می‌توان عبور عطارد را از روی زمین دید.

سیاره ناهید هم مدار کجی دارد و از آن‌جایی‌که به زمین نزدیک‌تر است؛ خیلی بیشتر طول می‌کشد تا از مقابل قرص خورشید عبور کند. عبور ناهید از مقابل خورشید هر 122 سال، دو بار به فاصله 8 سال از یکدیگر اتفاق می‌افتد. آخرین عبور ناهید از مقابل خورشید در خرداد 1383 اتفاق افتاد و عبور بعدی در سال 1391 خواهد بود.

صورت‌‌های فلکی
از زمان‌های بسیار دور، منجمان تعدادی از ستارگان را که در کنار یکدیگر قرار داشتند، با خطوط فرضی به یکدیگر متصل کرده‌اند و بر هر یک نامی نهاده‌اند. بدین ترتیب آسمان شب به محدود‌ه‌هایی تقسیم شده که اصطلاحا «صورت فلکی» نام گرفته‌اند. تعداد کل صورت‌های فلکی کره آسمان 88 عدد است که هر شخصی بر حسب موقعیت جغرافیایی و زمان، تعدادی از آنها را می‌تواند مشاهده کند. از این پس سعی می‌کنیم برخی از آن‌ها را که به راحتی از شهرهای بزرگ نیز دیده می‌شوند، به شما معرفی کنیم.

این روزها اگر ساعتی پس از غروب خورشید به آسمان بنگرید، سیاره ناهید را با آن درخشندگی بی‌نظیر به سادگی می‌توانید تشخیص دهید. اما اطراف این سیاره هم پر از ستارگان پرنور است. اگر هم ارتفاع با ناهید به سمت چپ بروید، به ستاره نارنجی/قرمزی می‌رسید که یدالجوزا نام دارد. پایین‌تر از یدالجوزا، سه ستاره نزدیک به یکدیگر را می‌بینید که بر یک خط قرار گرفته‌اند و اگر افق بازی داشته باشید، پایین‌تر از آن‌ها ستاره سفیدی را می‌بینید که به اندازه یدالجوزا می‌درخشد و رِجل‌الجبار خوانده می‌شود. این پنج ستاره، نخستین اجرامی هستند که در صورت فلکی جبار / شکارچی خودی نشان می‌دهند. جبار به شکل آدمی است که ستاره نارنجی یدالجوزا در شانه چپ، سه ستاره وسط در کمربند و ستاره سفید رجل‌الجبار در پای راست او واقع است.

اگر کمربند جبار را رو به سمت چپ امتداد دهید، به ستاره‌ای سفید-آبی می‌رسید که پس از سیاره ناهید، درخشان‌ترین جسم آسمان است. این ستاره که هم ارتفاع با سیاره ناهید و در افق جنوب‌غربی قرار گرفته، شباهنگ یا شعرای یمانی است و درخشان‌ترین ستاره آسمان شب است.

اگر کمربند جبار را در جهت مخالف و به سمت راست امتداد دهید، به ستاره‌ای زرد-نارنجی می‌رسید که در فاصله‌ای نسبتا نزدیک از سیاره ناهید قرار گرفته. این ستاره، دَبَران نام دارد و پرنورترین ستاره صورت‌فلکی ثور / گاو است. اگر کمی دقت کنید، خوشه ستاره‌ای قلائص را در اطراف ستاره دبران می‌بینید که همانند عدد 7 در اطراف این ستاره قرار گرفته‌اند.

در سمت راست ناهید و در ارتفاعی بسیار بالاتر، ستاره‌ای سفید / زرد و پرنور در شمال غربی آسمان قرار گرفته است. این ستاره عَیّوق نام دارد و ششمین ستاره پرنور آسمان را لقب می‌کشد.

نویسنده:

کشف منشا حیات روی یک سیارک

سال‌ها است که اخترشناسان به دنبال حیات در خارج از منظومه شمسی می‌گردند. ولی اینگونه که از یافته‌های جدید به نظر می‌رسد، آنها باید ابتدا به دنبال منشا حیات در داخل منظومه شمسی بگردند. چرا که به نظر می‌رسد که حیات خود زمین هم از جایی بیرون آن آمده است. دست کم آب و مواد آلی لازم برای آن از بیرون آمده‌اند.

برای اولین بار یک معجون از آب و یخ و مواد آلی، به طور مستقیم بر روی سطح یک سیارک دیده شد. این یافته، نظریه‌ای را تقویت می‌کند که ادعا دارد که منشا آب و حیات بر روی زمین، نه خود سیاره ما که سیارک‌هایی بوده‌اند که در روزهای جوانی زمین با آن برخورد کرده‌اند، و به این ترتیب اخترشناسان هم باید در مورد مدل‌های سنتی خود از نحوه تکامل منظومه شمسی دوباره فکر کنند.

به گزارش نیچر، مدت‌ها تصور می‌شد که سیارک‌ها که در کمربند بین مریخ و مشتری قرار دارند؛ اجسام سنگی هستند که به دلیل فاصله کمی که از خورشید دارند نمی‌توانند حاوی آب باشند. ولی در مقابل، دنباله‌دارها، که خیلی دورتر از نپتون شکل می‌گیرند، سرشار از یخ هستند، یخی که هنگام نزدیک شدن دنباله‌دار به خورشید، سبب تشکیل دنباله‌ای از گازهای تبخیر شده و گرد و غبار در پشت سر دنباله‌دار می‌شود. ولی، به گفته اندرو ریوکین از اخترشناسان آزمایشگاه فیزیک کاربردی دانشگاه جانز هاپکینز در لورل مریلند، این تمایز در سال 2006 و با کشف اجسام کوچکی در کمر بند سیارکی با دنباله‌هایی شبیه دنباله‌دارها، به چالش کشیده شد.

برای بررسی ترکیب این «سیارک‌های دنباله‌دار»، ریوکین و همکارش جاشوا امری از دانشگاه تنسی در ناکسویل، تلسکوپ فروسرخ موناکی در هاوایی را به سوی سیارک 24 Themis چرخاندند؛ که جسم مادری بود که از آن دو سیارک کوچک‌تر دنباله‌دار مانند مشاهده شده در سال 2006 جدا شده بودند. امری و ریوکین در طول 6 سال 7 بار طیف تمیس 24 را اندازه گیری کردند، و هر بار قسمت متفاوتی از سطح سیارک را بررسی کردند. خود تمیس به گروهی از سیارک‌ها تعلق دارد که مدت‌ها پیش از این و در اثر شکست یک سیارک بزرگ‌تر تشکیل شدند.

آنها نواری را در طیف جذبی نور بازتابیده شده از سطح آن یافتند که نشان دهنده وجود دانه‌های پوشیده شده با یخ بود، افزون بر آن نشانه‌هایی از اتصالات کربن- هیدروژنی را یافتند که نشان دهنده وجود مواد آلی است.

ریوکین می‌گوید: «اخترشناسان با این روش، دهها سیارک را بررسی کرده بودند، ولی این اولین باری است که ما یخ و مواد آلی را روی سطح سیارک پیدا می‌کنیم».

نتیجه به طور مستقل توسط گروهی به رهبری هومبرتو کمپینز از دانشگاه فلوریدا در اورلاندو تایید شد. او و همکارانش در یک شب به مدت 7 ساعت تمیس 24 را مشاهده کردند، یعنی به مدت یک دور کامل سیارک به دور محور خود. کمپینز می‌گوید: «ما سیاره را تقریبا از هر زاویه ممکن مشاهده کردیم و به طور کامل آن را بررسی کردیم». او و گروهش نیز نتایج تحقیق خود را در هفته جاری در نیچر منتشر کردند.

ژولی کاستیلو روگز، اخترشناسی از آزمایشگاه پیشرانه جت ناسا در پاسادنای کالیفرنیا این یافته‌ها را «سترگ» توصیف می‌کند. او می‌گوید: «این پاسخی است به سوالی قدیمی در مورد این که آیا در کمربند سیارکی آب وجود دارد یا خیر؟»

اختلال یخی
از آنجا که تمیس 24 تنها 479 میلیون کیلومتر از خورشید فاصله دارد (فقط سه برابر فاصله زمین از خورشید!)، این شگفت انگیز است که یخ روی سطح آن تبخیر نشده است. گمان هر دو گروه این است که شاید یخ بیشتری زیر سطح سیارک پنهان باشد، که در معرض نور خورشید قرار ندارد، و این که این یخ به آرامی و در اثر برخورد سیارک با اجسام کوچک داخل کمربند به سطح می‌آید، و جایگزین یخ تبخیر شده قبلی می‌شود.

این یافته‌ها نظریه‌ای را تقویت می‌کند که بیان می‌دارد که سیارک‌ها و دنباله‌دارها منشا آب و مواد آلی رو ی سطح زمین هستند. به گفته کمپینز، ژئوشیمیدان‌ها فکر می‌کنند که زمین در روزهای اولیه خود در حالت گداخته و مذاب بود، در نتیجه هیچ مولکول آلی نمی‌توانست در آن شکل بگیرد، در نتیجه مواد آلی جدید باید در زمانی بعد از سرد شدن سیاره به آن آمده باشند. او می‌گوید: «به عقیده من یافته ما به منشا حیات در روی زمین ارتباط دارد».

ولی دامنه تاثیرات این یافته از منظومه شمسی هم بیرون می‌رود. به گزارش پاپ‌ساینس، امری می‌گوید: «اکنون مشخص شده که هنگام تشکیل منظومه شمسی، یخ تا کمربند سیارکی هم پیش رفته است. با گسترش این دیدگاه جدید به مدارهای سیاره‌ای حول ستارگان، می‌توان احتمال داد که قطعات بنیادین حیات (آب و مواد آلی) شاید در نزدیکی منطقه قابل زیست هر ستاره‌ای، معمول‌تر از آن چیزی باشند که ما فکر می‌کنیم.

به گفته کاستیلو روگز، برای ارزیابی باورپذیری این سناریو، اخترشناسان باید تعیین کنند که آیا ساختار تمیس 24 مانند عموم دیگر سیارک‌ها است یا نه، اگر چنین است، آنها دقیقا چه چیزهایی دارند. یک اولویت باید این باشد که به دنبال یخ در سیارک‌های نزدیک زمین بگردند، کاری که می‌توان با استفاده از ماموریت‌های برنامه ریزی شده روباتی و انسانی ناسا انجام داد. «اگر ما نمونه‌های یخ را که حاوی نسبت مشابهی از دوتریوم (هیدروژن سنگین تشکیل شده از یک نوترون و یک پروتون) در مقایسه با آب روی زمین هستند پیدا کنیم، این می‌تواند مدرک محکمی باشد».

ولی، ریوکین به این احتمال هم اشاره می‌کند که شاید هم تمیس 24 یک عضو معمول کمربند سیارکی نباشد؛ می‌تواند یک جرم بیرونی باشد که به همراه دنباله‌دارها از آن سوی نپتون آمده است، و در این کمربند گیر کرده است. اگر اینگونه باشد، این می‌تواند به خوبی با مدل تکاملی "Nice model" منظومه شمسی انطباق داشته باشد. این مدل که در سال 2005 ارائه شد، ادعا می‌کند که سیاره‌های بزرگ (مشتری، کیوان، اورانوس و نپتون) و سیارک‌ها بعد از شکل گیری به مدار فعلی خود مهاجرت کرده‌اند.

حتی اگر هم اینگونه باشد، به گفته ریوکین:‌ «نگهداشتن تصویر قدیمی منظومه شمسی که در آن سیارک‌ها از سنگ هستند و دنباله‌دارها هم از جنس یخ، هر روز سخت‌تر می‌شود».

نتایج این پژوهش در آستانه کنفرانس دوسالانه علوم زیست اخترشناسی در نزدیکی هوستون منتشر شده است. استیو اسکویرز، یک اخترشناس از دانشگاه کرنل در ایتاکا، اشاره می‌کند که این یافته می‌تواند علاقه به فرود بر روی یک سیارک در ماموریت‌های فضایی آتی را بیشتر کند.

اسکویرز در جریان یک تله‌کنفرانس ناسا در هفته گذشته گفت: «ما مشخصا باور داریم که در دسترس بودن آب و مواد آلی، شرایط لازم برای منشا حیات و بقا محسوب می‌شوند. ما باید به جایی برویم که داده‌ها ما را به آن هدایت می‌کنند».

احتمالا حتی استیون هاوکینگ هم به رغم هشدارهای تازه‌اش در مورد مخاطرات حیات در خارج از منظومه شمسی، با این کار موافق خواهد بود.

تصاویر و فیلم حیرت انگیز رصد خانه جدید ناسا از خورشید

 ده هفته پس از پرتاب، رصدخانه دینامیک خورشید خورشیدی ناسا چشمان خود را به روی خورشید گشود و برای نخستین بار، جزئیات زندگی تنها ستاره منظومه شمسی را در حالت واقعی به تصویر کشید. فیلم و تصاویر منتشرشده از ناسا را در ادامه ببینید.

حلقه‌های آتشین از گازهای یونیزه که از سطح خورشید فوران می‌کنند، مهم‌ترین رویدادی است که در نخستین فیلم گرفته شده از خورشید مشخص شده است. این برای نخستین بار است که دانشمندان می‌توانند جزئیات فرایندهای خورشید و تغییرات میدان مغناطیسی آن‌را در هر لحظه ثبت کنند و شرایط این ستاره را با دقت بهتری پیش‌بینی کنند.

تا پیش از این، ماهواره‌ها و رصدخانه‌های خورشیدی فراوانی به فضا ارسال شده بود، اما هیچ‌کدام از آن‌ها نمی‌توانستند هم‌زمان، تمام سطح خورشید را با دقت دلخواه رصد کنند. این درحالی است که رصدخانه دینامیک خورشیدی 808 میلیون دلاری یا اِس.دی.او هر 10 ثانیه یک بار، چهار تصویر بسیار پرکیفیت در چهار طول‌موج مختلف از سطح خورشید می‌گیرد و آن‌ها را با سرعت 130 مگابیت بر ثانیه به زمین ارسال می‌کند. از ترکیب این حجم عظیم اطلاعات، فیلمی با استاندارد کیفیت IMAX آماده می‌شود که زندگی لحظه به لحظه خورشید را طی پنج سال آینده به تصویر می‌کشد.

یکی از ابزارهای علمی اس.دی.او، مجموعه تصویربرداری اتمسفری، اِی.آی.اِی است که از 4 تلسکوپ برای مطالعه سطح و جو خورشید استفاده می‌کند. اِی.آی.اِی توانسته حلقه‌ای عظیم از گازهای داغ را ثبت کند که به بیرون پرتاب می‌شود. این پدیده که زبانه خورشیدی نام دارد، در اثر میدان‌های مغناطیسی خورشید ایجاد می‌شود که منشا و رفتار آن‌ها هنوز به خوبی درک نشده است.

آزادسازی انرژی

اس.دی.او هم‌چنین توانسته است مناطق دیگری را روی خورشید شناسایی کند که مقدار زیادی انرژی از آن‌ها آزاد می‌شود. ابزار اچ.ام.آی یا تصویربرداری مغناطیسی و لرزه‌سنجی نام دارد، توانسته شراره‌های خورشیدی را در سطح این ستاره شناسایی کند که در فیلم به نمایش درآمده از سوی ناسا، همان نقطه درخشانی است که در بخش بالا-چپ خورشید واقع شده است.

به دنبال این شراره، موجی از انرژی و ماده به بیرون آزاد می‌شود که مواد لایه‌های بیرونی جو خورشید را داغ می‌کند و آن‌ها را در حجم وسیعی به بیرون پرتاب می‌کند. در این رویداد که فوران مواد تاج، سی.اِم.ای نامیده می‌شود، اگر این مواد در مسیر زمین قرار بگیرند، می‌توانند به راحتی ماهواره‌ها را از کار بیاندازند، فضانوردان خارج از ایستگاه فضایی را با خطر مرگ روبرو کنند و شبکه‌های مخابراتی و انتقال برق را در عرض‌های شمالی زمین با اختلال شدید روبرو کنند. البته ورود آن‌ها به میدان مغناطیسی زمین، پدیده زیبای شفق قطبی را در مناطق قطبی به همراه خواهد داشت.

در این رویداد که 30 ثانیه طول کشیده، ماده فراوانی به اندازه گنجایش رودخانه می‌سی‌سی‌پی آزاد شده که با سرعت یک‌ونیم میلیون کیلومتر در هر ساعت به سوی زمین حرکت می‌کند. این سرعت در مقایسه با سرعت نور، خیلی زیاد نیست و به همین دلیل، دانشمندان همیشه خورشید را زیر نظر دارند تا اگر وقوع این پدیده را دیدند، از فاصله زمانی صد ساعته (تقریبا 4 روزه) برای رسیدن این طوفان خورشیدی به زمین استفاده کنند و ماهواره‌ها، شبکه‌های ارتباطی و فضانوردان را در شرایط ایمنی قرار دهند.

اِی.آی.اِی این فوران را در محدوده‌ای از طول‌موج‌ها مشاهده کرد که متناظر با محدوده‌های دمایی از 80هزار تا 10 میلیون درجه سانتی گراد است و در فیلم منتشرشده از سوی ناسا با رنگ‌های مختلف به نمایش درآمده است. با انتشار موج در سطح خورشید، می‌توان تغییرات رنگ را دید که نشان می‌دهد گاز به سرعت داغ می‌شود.